Safra Kesesi

Safra kesesi karnın sağ üst tarafında, karaciğerin hemen altında bulunur. Karaciğer tarafından üretilen safranın depolanmasını ve doğru zamanda doğru miktarda salınmasını sağlar. Yediğimiz besinler midede parçalandıktan sonra safranın yardımıyla öğütülür ve sindirime hazır hale gelir.

Bir sorun olduğunu nasıl anlayacağım?

Safra kesesi içerisinde taş, çamur veya herhangi bir sorun oluştuğunda, görevini tam olarak yapamaz hale gelir. Yemeklerden sonra karnın sağ üst kısmında kasılma tarzında ağrı, hazımsızlık, şişkinlik ve mide bulantısı görülebilir. Bu şikayetler midede gastrit ve ülser varlığında da görülebileceğinden ilk yapılacak iş bir hekime başvurup sorunun mide kaynaklı mı yoksa safra kesesi kaynaklı mı olduğunu anlamaktır.

Safra kesesi taşı nasıl olur? Hemen ameliyat gerekir mi?

Safra taşları genellikle, kolesterol, kalsiyum ve bilirübin denilen elementlerden oluşurlar. Kese ya da direk safra yolları içerisinde bulunabilirler. Hem ailesel yatkınlık, hem de yediklerimiz oluşumunda rol oynar. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Şişmanlık, östrojen tedavisi, hızlı kilo verme, şeker hastalığı ve bazı kan hastalıkları safra taşı oluşma riskini arttırır.

Karın ağrısı, şişkinlik, ağrı gibi şikayetlerin varlığında karına yapılacak ultrasonografi ile safra kesesinde çamur veya safra taşı saptanabilir. Size rahatsızlık vermeyen safra kesesi taşının ya da çamurunun hemen ameliyat edilmesi gerekli değildir. Ancak safra kesesi iltihaplanıp şiddetli ağrı ve ateş ile hastaneye gitmenize neden oluyorsa (akut kolesistit), daha büyük sorunlara yol açmadan alınması faydalıdır. Hastada şeker hastalığı ya da bağışıklığı baskılayıcı ilaç kullanımı öyküsü varsa, akut kolesistit atakları daha ağır seyredebileceğinden erken ameliyat olmak gerekebilir. Bunun yanında herhangi bir şikayet olmadan, tesadüfen saptanan safra kesesi taşında ameliyat olması gereken hastalarda mevcuttur. Eğer;

• Hasta çocuk yaş grubunda ise,
• Orak hücreli anemi hastalığı varsa,
• Yapılan tetkikte safra taşı 5 cm’den büyükse,
• Kese duvarında kireçlenme olmuşsa vakit kaybetmeden safra kesesinin alınması gereklidir.

Safra kesesi polipleri ise eğer 1 cm’den büyükse kansere dönüşme riski nedeniyle alınırlar. Bir cm’den küçük polipler aralıklı olarak takip edilir, ancak ameliyat gerektirmez.

Safra kesesi iltihabı nasıl olur?

Kesenin içerisinde biriken safra, yemeklerden sonra ince bir kanal yardımıyla sindirim sistemine boşalır. Eğer bu kanalın ağzı taş ya da çamur ile tıkanmışsa, kese içerisindeki safra akamaz ve aynı durgun suda yosun oluşması gibi kese içerisinde de bakteriler oluşur. İltihap oluştuğunda, hasta eğer erken dönemde hastaneye başvurmuşsa acil olarak ameliyat edilir. İlk 48 saatten sonra hastaneye giden hastalarda ise genellikle soğutma tedavisi diye tabir edilen, ağızdan beslenmenin kesilip damardan serumla antibiyotik ve diğer ilaçların uygulandığı tedavi tercih edilir. Diyabetik hastalarda fark etmeden safra kesesinde kangrenleşme olabileceğinden beklemek tercih edilmez.

Ameliyatı nasıl yapılır?

Ameliyat günümüzde rutin olarak kapalı cerrahi (laparoskopik) olarak yapılmaktadır. Ameliyat 3 tane 5 mm’lik 1 tane de 1 cm’lik kesi ile karına girilerek yapılır. Ameliyat sonrası hasta 1 gece hastanede misafir edildikten sonra ertesi gün taburcu edilir.

Ameliyattan sonra nasıl beslenmeliyim?

Ameliyattan sonra erken dönemde, vücut safra kesesiz hayata alışana kadar yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak gerekir. Bu süre kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle 2 hafta ile 6 ay arasındadır. Bu dönemde daha çok proteinden zengin besinler tercih edilmelidir.