Hemoroid (Basur) Nedir?

Hemoroid kelimesi Yunanca’da dışarı kanayan demektir. Makatın iç kısmında damardan zengin yastıkçıklar vardır. Bu yastıkçıklar zamanla çeşitli nedenlere bağlı olarak aşağı doğru sarkar ve genişlerler. Daha sonra bu genişleyen damarlar dışkılama sırasında tahriş olduklarından kanarlar. Hemoroid (basur) kanamasında kanama ağrısızdır ve kan genellikle dışkılamadan sonra damla damla olur. Büyüklüğüne göre ve makattan dışarı çıkış miktarına bağlı olarak 4 evreye ayrılırlar. Bunlar;

• Evre 1, daima makatın içerisinde bulunur. Küçüktür, ancak kanayabilir.
• Evre 2, tuvalet esnasında ıkınmaya bağlı olarak makattan dışarı çıkar, dışkılama sonrası geri girer.
• Evre 3, tuvalet sırasında dışkılamaya bağlı dışarı çıkar, ancak tekrar kendiliğinden içeri girmeyecek kadar büyümüştür. El yardımıyla tekrar içeri itilebilir.
• Evre 4  ise sürekli olarak dışarıdadır, elle de içeri itilse girmez.

Basurun(hemoroidin) belirtileri nelerdir?

En sık görülen belirti kanamadır. Dışkılama sonrası tuvalete damlayan açık kırmızı renkli kanama şeklinde belirti verir. Dışkı ile karışmaz. Nadiren de olsa minik atardamarlarda işin içine girer ve kanama daha fışkırır tarzda olabilir. Diğer görülen belirti ise, hemoroid yastıkçıklarının makattan dışarı çıkıp ele gelmesidir. Yastıkçıkların dışarıda olmasına bağlı makatta ıslanma, kaşıntı hissi olabilir. Hasta bazen sandalye ya da koltukta oturamaz ve sürekli hareket etme ihtiyacı olur.

Hemoroid (basur) hastalığının tanısı nasıl konulur?

Tanı bazen direk gözle bakılarak bile konabilir. Makattan parmakla yapılan muayenede ele büyümüş yastıkçıkların gelmesi, ya da anoskopi denilen ışıklı özel bir alet yardımıyla makatın içerisine bakılarak tanı kesinleştirilir. Daha nadir olarak dışarı çıkmış hemoroid yastıkçıkları ara sıra kendi içine doğru kanar, ödemlenir ve şişer. Oldukça ağrı veren bu duruma tromboze hemoroid adı verilir.

Basur(hemoroid) hastalığı nasıl tedavi edilir?

Tedavisi beslenme şeklinin düzenlenmesinden ameliyata kadar giden çok çeşitli basamaklar içerir. Bunları kısaca özetlemek gerekirse;

1. Beslenme şeklinin düzenlenmesi: Ara sıra kanama yapan evre 1 hemoroidlerde, içilen su miktarının arttırılması ya da daha lifli, sebze, baklagil gibi yiyeceklere ağırlık verilmesi bile zaman zaman kabızlığı engelleyerek tedavide yeterli olur.
2. Kremler: Ağrılı ve ödemli hemoroidlerde ağrı kesici ve kortizonlu kremler şikayetlerin azaltılması için kullanılabilir. Tedavi edici özellikleri pek yoktur ama tromboze olmuş hemoroid yastıkçıkları iyileşene kadar hastayı rahatlatırlar.
3. İlaç tedavileri: Ağızdan verilen ilaçların da etkileri sınırlıdır. Ödemi ve şikayeti azaltırlar, geçici rahatlık sağlarlar.
4. Bandligasyon yöntemi: Evre 1 ve 2 hemoroidlerde uygulanabilir. Amaç, yastıkçıkların boynuna özel bir alet yardımıyla lastik bantların yerleştirilmesi ve hemoroidlerin boğulmasıdır. Poliklinik ortamında uygulanabilen başarı oranı yüksek bir yöntemdir. Skleroterapi denen hemoroid yastıkçıklarının dibine ilaç enjeksiyonu ile birlikte uygulandığında başarı oranı artar. Ancak tedavi sonrası tekrarlama riski yüksektir.
5. Foto koagülasyon: Hemoroid yastıkçıklarının özel bir cihaz yardımıyla yakılmasıdır. Ağrısı nispeten azdır. Genellikle diğer yöntemlerle birlikte kullanılır. Uygun hastalarda başarı oranı yüksektir.
6. Hemoroidin cerrahi yöntemle çıkarılması: Hemoroid yastıkçıklarının kesilerek çıkarılması işlemidir. Dikişli olarak uygulanabileceği gibi, lazer ya da damarları mühürleyen daha başka özel cihazlarla da yapılabilir. Cerrahi yöntemler diğer yöntemlere göre biraz daha ağrılıdır ve iyileşme süreci birkaç haftayı bulabilir, ancak tekrarlama olasılığı en düşük yöntemdir.
7. Stapler ile hemoroidin çıkarılması: Eskiden çok tercih edilen bu yöntemde hemoroid yastıkçıklarına kan getiren damarları dairesel olarak kesen özel bir cihaz kullanılmaktadır. Ancak benim de uzmanlık tezimin konusu olan teknikte orta ve ileri dönemde hemoroid tekrarlama olasılığı diğer cerrahi yöntemlere göre daha yüksek bulunmuştur. Bu nedenle artık eskisi kadar sık tercih edilmemektedir.

Basur ameliyatından sonra hastalığın tekrarlamaması için ne yapmalıyım?

Başarılı bir cerrahi sonrası beslenme ve yaşam düzeninin değiştirilmesi genellikle bu aşamada ilk hedef olmaktadır. Uzun süre ayakta kalmamak, kabız kalmamak genellikle hastalığın tekrarlamaması için yardımcıdır. Aralıklarla kontrol edilerek tekrardan çıkmaya başlayan yastıkçıklar ise erken aşamada yakalanıp cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilebilir.