Perianal (Makat Çevresi) Fistül Nedir?
Fistül, birbirinden bağımsız iki ayrı yapı arasında oluşmuş kanallardır. Makat çevresinde oluşmuş perianal fistüller ise makatın etrafındaki cilt ile makatın içerisindeki bağırsak arasında aslında olmaması gereken kanallardır. Makatın içerisinde özellikle dışkılama sırasında kayganlaşmayı sağlayan minik bezler bulunur. Bu bezlerin salgı yapan ağızları bazen tıkanabilir ve burada enfeksiyon ve abse oluşur. Bazen de şişmanlık, uzun süre oturarak çalışma, tuvalet sonrası temizliğinin yetersiz olması gibi durumlarda makat çevresi kıl kökleri iltihaplanır ve abse oluşturur. Bu abseler erken dönemde boşaltılmadığında, çevresindeki dokuları da içine alarak büyür veya makat içerisine ya da dışarı doğru açılarak boşalır. Bu abse odağı iyileştiğinde geriye makatın içi ile etrafındaki cilt dokusu arasında bir kanal bırakır.
Perianal (makat çevresi) fistülün belirtileri nelerdir?
Abse oluştuğunda zaten bu bölgede şiddetli ağrı ve akıntı oluşur. Ancak bazen de bu kadar gürültülü bir tablo oluşturmadan, makat çevresinde oluşmuş bir sivilce gibi kendini gösterir. Sıvazlandığında bu kanal ağzından dışkı veya kanlı iltihaplı bir sıvı gelebilir. Bu fistüllerin kendiliğinden iyileşmeleri mümkün değildir, mutlaka cerrahi olarak tedavi edilmeleri gerekir. Özellikle oluşma nedenlerini iyice araştırmak gerekir. Genellikle Crohn hastalığı gibi bağırsak hastalıklarıyla birlikte görüldüklerinde tekrarlama eğilimindedirler.
Perianal (makat çevresi) fistüllerde tanı nasıl koyulur?
Perianal fistüllerde dış ağız saptandıktan sonra yapılması gereken bir dizi tanı aşaması mevcuttur. Bu fistüllerin iç ağzının bulunması ve makat duvarında izlediği yol çok önemlidir ve uygulanacak tedavi yöntemini belirler. İlk olarak parmakla muayene ve anoskop dediğimiz makattan içeri 10 cm’lik alanı gösteren bir aletle iç ağızın yeri saptanmaya çalışılır, çünkü bu fistüllerin %20 kadarı basit fistüllerdir ve kolaylıkla tedavi edilirler. Fistülografi denilen, kanalın dış ağzından ilaç verilerek filmlerinin çekilmesi eskiden çok uygulanan bir yöntemken, fistülün izlediği yolu tam olarak belirlememesi ve hata payı yüksekliği nedeniyle artık yavaş yavaş terkedilmektedir. Bugün için en güvenli yöntem MR çekilerek fistülün yolunun ve iç ağzının yerinin belirlenmesi ve tedavinin buna göre planlanmasıdır.
Perianal (makat çevresi) fistüllerde tedavi ne şekilde yapılır?
Yapılan MR incelemesinde perianal fistül eğer basit bir fistül olarak saptanırsa tedavisi kolaydır ve ameliyatla fistül kanalı açılarak bozulur. Hastaların %60 kadarında ise, fistül dışkımızı tutmamızı sağlayan kasların içinden ya da arasından geçer ki bu durumda fistül kanalının bozulması işlemine, seton adı verilen ve bu kasları koruyan ek bir işlem eklenmelidir. %20 hastada ise fistülün iç ağzı çok yukarılarda kalın bağırsağa kadar gitmiştir. Bu hasta grubunda ise tedavi çok daha zordur ve daha geniş cerrahi işlemler gerekebilir.
Son dönemde perianal fistül hastalarında lazerle tedavi modelleri uygulanmaya başlamıştır. Bu tedavi modelleri hastanın fistülü içerisindeki enfeksiyonu geçirdikten sonra lazerle kanalın içinin yakılarak kapatılması esasına dayanır. Cerrahi tedavi ile kıyaslandığında hasta için çok daha konforlu olmasına rağmen, kullanımı sınırlıdır. Yakılan fistül makat içi kasların arasından geçtiğinden iyileşme sonrası makat çıkışında ciddi darlıklar ve tekrar revizyon ameliyatları gerekebilmektedir.
Perianal (makat çevresi) fistüllerde ameliyat sonrası iyileşme nasıl olmaktadır?
Fistül cerrahisi, genel cerrahinin en sevimsiz konularından biridir. Ameliyat sonrası 4-6 haftalık takip ve iyileşme dönemi gerekir. Bu süre içerisinde makat bölgesinin hijyenine dikkat edilmeli, gün içerisinde duş, oturma banyosu gibi uygulamalarla enfeksiyonun tekrarlamamasına dikkat edilmelidir.
İlgili Konular:
